Türkiye'de küçük ölçekli sanayi siteleri (KSS) 1960'lı yılların başında hızla yayılmaya başlamış ve hem küçük hem de büyük şehirlerde inşa edilerek faaliyet göstermeye başlamıştır. Bugün Türkiye'deki KSS sayısı 500'ü ve bu sitelerdeki birim sayısı 100 bini aşmıştır. Dolayısıyla DKA'lar bulundukları şehirlerde istihdam açısından önemli bir role sahip oldukları gibi mekânsal çevrelerini de etkilemektedir.
İstanbul, nüfusu ve ekonomisi nedeniyle Türkiye'de, hatta Avrupa'da en fazla DKA'ya sahip metropollerden biridir ve bu DKA'ların önemli bir kısmı yerleşik alanlardaki mahallelerde yer almaktadır. Bu DKA'ların konumları yukarıda bahsedilen avantajları yaratırken, erişilebilirlikleri veya çevrelerindeki yapılaşmış alan üzerindeki etkileri göz önünde bulundurulduğunda dezavantaja dönüşebilmektedir. KSS'lerin yarattığı istihdam fırsatı, yakın çevresinin konut alanları ile iç içe geçmesini tetiklemektedir. Bu olgu, önce saçaklanarak sonra da yayılarak büyüyen kentin önemli bir mekânsal dinamiğini oluşturmaktadır.
Bu bulgular ışığında çalışmanın amacı, işletmelerin GİA'lardaki konumlarının öncelikli nedenlerini araştırmaktır. Ayrıca incelenen DKA'ların bulunduğu kentsel mekânlardaki mekânsal gelişim ve kentsel form değişimi araştırılmış ve tartışılmıştır. Bu amaçla 4723 işyerinde mekânsal tespit yapılmış ve bunların 950'sinde anket uygulanmıştır.
Abstract
Small scale industrial areas (SSIA) in Turkey began to spread rapidly at the beginning of 1960’s and started to operate after being constructed both in small and large cities. Today, the number of SSIA in Turkey has exceeded 500 and the units 100 thousand within those sites. Therefore, SSIAs have an important role in terms of employment in the cities where they are located, as well as affecting their spatial vicinity.
Due to population and its economy, Istanbul is one of the metropolitan areas with the highest numbers of SSIAs in Turkey, even in Europe and a significant number of these SSIAs lie in neighborhoods in built-up areas. While creating the above-mentioned advantages, locations of these SSIAs might turn into disadvantages considering their accessibility or their effects on surrounding built-up area. The employment opportunity created by CSRs triggers the entanglement of its immediate surroundings with residential areas. This phenomenon forms an important spatial dynamic of the city, which grows first by fringing and then by spreading.
In the light of these findings, the aim of the study is to investigate the priority reasons for the location of the enterprises in the SSIAs. In addition, spatial development and urban form change in the urban spaces where the examined SSIA are located has been researched and discussed. For this purpose, spatial determination was carried out in 4723 workplaces and surveys were conducted in 950 of them.