Sermaye birikimi için kentsel mekâna müdahale etmek ve kentleri ulusal ekonominin büyüme makinelerine dönüştürmek için markalaştırmak hiçbir zaman Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükümetleri kadar ciddiye alınmamıştır. İstanbul bu konuda gerçekten de öne çıkmıştır. AKP'nin iktidara geldiği 2002 yılından itibaren kentsel dönüşümün/yenilemenin yasal çerçevesi birbirini takip eden hükümetler tarafından sermayenin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde inşa edilmiş, değiştirilmiş ve yeniden kurgulanmış, zorla tahliye ve yıkım politikaları ve mevzuatları onlarca yıllık mahalleleri hedef almıştır. Kentsel dönüşümün hızı ve ilgili mevzuatın hızı inanılmaz olmuştur. Öte yandan, dönüşümün hızı, çoğu zaman onu takip eden yasal mekanizmaları her zaman geride bıraktı. 1999, 2012 ve 2023 depremleri, AKP'nin deprem riski kisvesi altında tahliye-yıkım politikalarını “şok doktrini” ile kesintisiz ve kolaylıkla sürdürmesine fırsat vermiştir. Çalışma, her bir depremin ardından gelen ilgili mevzuat ve politikaları, bunların mahallelerin yaşamları ve yaşam alanları üzerindeki etkilerini analiz ederek, arkasındaki felaket kapitalizmini gözler önüne seriyor.
Abstract
Intervention into urban space for capital accumulation and branding of cities to turn them into growth machines of the national economy have never been taken more seriously than the governments of Justice and Development Party (AKP). Istanbul has indeed come to the fore in this regard. Starting from 2002, when the AKP came to power, the legal framework of urban transformation/ renewal has been constructed, modified and reconstructed by consecutive governments to cater to the needs of capital while policies and legislations of forced evictions and demolitions have targeted decades old neighborhoods. The pace of urban transformation has been incredible and so has that of relevant legislations. On the other hand, the speed of transformation has always outpaced its legal mechanisms which more than often followed its footsteps. The earthquakes of 1999, 2012 and 2023 have furnished the opportunity for the AKP to continue its eviction-demolition policies under the guise of earthquake risk uninterrupted and with ease by means of a “shock doctrine”. The study analyzes the relevant legislations and policies ensuing each earthquake and their impacts on the lives and habitats of neighborhoods, exposing the disaster capitalism behind.