Makale, gecekondulaşmanın ya da yerel-orijinal adıyla gecekonduların son yetmiş beş yıldaki gelişimini, yasaların ve konut politikalarının etkisi altında İstanbul'a referansla ele almaktadır. Bu ilk bölümde, gelişim aşamalarına ilişkin ayrıntılar verilmektedir: Birinci aşama, İkinci Dünya Savaşı'nı izleyen sanayileşme ile 1948-50 yılları arasında başlamakta; 1960 yılında Milli Kalkınma Planı dönemi ile kıyaslanan ikinci aşama ile devam etmektedir. Üçüncü aşama ise 1999 yılında Marmara'da meydana gelen büyük depremle başlar; bu depremden sonra İstanbul metropolünün ve toplam kentsel konut stokunun yarısını oluşturan gecekonduların geleceğine ilişkin radikal kararlar alınmıştır. Bir sonraki bölümde, İstanbul'a yerleştikleri yıllar boyunca gecekonducuların kendilerine bakışlarının gelişimi anlatılmaktadır. Son bölümde ise gecekondulaşma sürecinden günümüze kentlinin gecekonduculara bakışındaki değişim incelenmiştir. Daha sonra, gecekondu gelişiminin tamamı değerlendirilmiş ve gecekonduların durumunun fasit dairesi, fiili müdahaleler, uzun vadeli entegre sosyo-mekânsal ve ekonomik politikaların eksikliği ve katılımcı olmayan karar alma süreçlerinin başlıca güncel sorunlar olduğu tespit edilmiştir.
Abstract
The article deals with the development of squatter housing, or gecekondu in the local-original during the last seventy five years, under the impact of laws and housing policies with reference to Istanbul. In this earlier section, details are given regarding the stages of development: the first stage starting with 1948-50 with the industrialization following the World War ll; and continuing with the second stage benchmarked with the National Development Plan period in 1960. The third stage begins with the major earthquake in Marmara in 1999, the year after which radical decisions have been taken on the future of the metropolitan Istanbul and its squatter housing constituting half of the total urban housing stock. In the following section, development of squatters’ view of themselves is explained throughout the years of their settling in Istanbul. In the last section, changing urban community perspective about the squatters is examined during the process of squatterization up to now. Then, the whole gecekondu develoment is evaluated and found out that facit circle of squatters’ situation; de facto interventions; lack of long-term integrated socio-spatial and economic policies; and non-participatory decision making are the major current issues.