İstanbul Arkeoloji Müzeleri, kuruluşundan bu yana Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde ve günümüzde İstanbul sınırları içinde arkeolojik kazılar gerçekleştirmektedir. Son yirmi yılda müze müdürlüğü başkanlığında “Marmaray Projesi” ve “İstanbul Metro Projeleri” gibi birçok proje kazısı başarıyla yürütülmüştür. Bu kazıların büyük çoğunluğu Tarihi Yarımada sınırları içerisinde gerçekleştirilmiş ve kentin tarihi büyük ölçüde değişmiştir. Aynı denizin iki yakasında yer alan ve tarih boyunca hemen hemen aynı kaderi paylaşan Kadıköy'deki arkeolojik kazılar ise ne yazık ki aynı düzeyde olmamıştır. Oysa önemli kıta ve denizlerin bir boğazla birbirine bağlandığı, topografya ve iklim açısından insan yaşamına uygun stratejik bir bölgede yer alan Kadıköy, tarih öncesi çağlardan beri insanlar için bir yerleşim alanı olmuştur. 2018'den bu yana devam eden ve bu yazının konusunu oluşturan Acıbadem, İbrahimağa, Ayrılıkçeşme ve Haydarpaşa kazıları ile Kadıköy'ün antik çağdaki yerleşimi ve tarihi hakkında çok önemli bilgilere ulaşılmış ve bölge tarihi somut arkeolojik verilerle yeniden yazılma noktasına gelmiştir.Bu kazılar sırasında MÖ 5. yüzyıldan Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar uzanan çok geniş bir zaman dilimine ait on binlerce arkeolojik buluntu ve kalıntı gün yüzüne çıkarılmış, belgelenmiş ve koruma altına alınmıştır. Bu yazıda, söz konusu kazılar Kadıköy'ün tarihiyle birlikte ana hatlarıyla ele alınmaktadır.
Abstract
Since its foundation, Istanbul Archaeological Museums have been carrying out archaeological excavations within the borders of the Ottoman Empire and today within the borders of Istanbul. In the last two decades, many project excavations such as the “Marmaray Project” and “Istanbul Metro Projects” have been successfully carried out under the direction of the museum directorate. The vast majority of these excavations were carried out within the borders of the Historical Peninsula, and the history of the city has changed drastically. Unfortunately, archaeological excavations in Kadıköy, which is located on the two sides of the same sea and has shared almost the same fate throughout history, have not been at the same level. However, Kadıköy, which is located in a strategic region suitable for human life in terms of topography and climate, where important continents and seas are connected by a strait, has been a settlement area for people since prehistoric times. With the excavations in Acıbadem, İbrahimağa, Ayrılıkçeşme and Haydarpaşa, which have been ongoing since 2018 and constitute the subject of this article, very important information about the settlement and history of Kadıköy in ancient times has been reached and the history of the region has come to the point of being rewritten with concrete archaeological data. During these excavations, tens of thousands of archaeological finds and remains belonging to a very wide time period ranging from the 5th century BC to the first years of the Republic were unearthed, documented and protected. In this article, the excavations in question are outlined together with the history of Kadıköy.